Üzüm, tazesi ve kurusuyla herkesin severek tükettiği meyvelerden biridir. Ülkemizde hemen her bölgede yetişir. Üzüm, üzümgiller familyasından olup, asmalarda yetiştirilir. Asmanın meyvesi olan üzüm, şarap dahil pek çok alkollü içeceğin temel malzemesidir. Üzüm suyu ile pekmez, sirke, şarap, şıra ve ispirto yapılır.

Üzüm yetiştiriciliği hemen her toprak tipi için uygundur. Ancak üzüm bakımı biraz zahmetlidir. Üzüm hastalıkları, kalitenin ve verimin düşmesine neden olabilir. Anavatanı Anadolu'dan Kafkasya'ya kadar uzanan üzümün tarihi, M.Ö. 5000 yıllarına kadar iner. Meyveler arasında türleri en fazla olan üzüm yaklaşık on bin çeşide sahiptir. Anadolu'da bu türlerin yaklaşık 1200 kadarı yetiştirilmektedir. Üzüm türleri temelde çekirdekli ve çekirdeksiz olarak ayrılır. Türlerine göre farklı büyüklüklerde, renklerde ve şekillerde olabilirler. Ülkemizde yetişen üzüm türlerinin en önemlileri arasında razaki, kürt, misket, çavuş, müşküle, çekirdeksiz, keçi memesi ve yapıncak üzümleri bulunur.

Rivayetlere göre ilk asma, Anadolu'nun kuzeydoğusunda bulunmuştur. Bağcılığın başlangıcı, Anadolu'da medeniyetin başladığı M.Ö. 40. yüzyıl olarak kabul edilir. Hititler bu dönemde bağcılık yaparak şarap üretmişlerdir. Bağcılık alanında Bizanslılar ve Romalılar da oldukça ileri düzeydeydi. Osmanlılarda ise şarap yapımında kullanılan üzümler, şarabın yasaklanmasıyla pekmez, şıra yapımında ve meyve olarak değerlendirilmiştir.

Ülkemizin farklı bölgelerinde değişik evsafta üzüm türleri yetiştirilir. Bu üzümler farklı amaçlar için kullanılır. Özellikle kurutmalık üzümler, ülkemizin ihracatında önemli bir yere sahiptir. Kullanım amacına göre yetiştirilen üzümler şunlardır:

Üzüm üretiminde ülkemizde en verimli bölge Ege Bölgesi'dir. Daha sonra Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgeleri gelir. Bahar ayları geldiğinde budanmaya başlanan asmalar yaza hazırlanır. Bazı bölgelerde sofralık üzüm yetiştiriciliği yaygınken, bazı yörelerde de şarapçılık için üzüm yetiştiriciliği yaygındır. Yaz döneminde olgunlaşan üzümler Eylül ve Ekim aylarında hasat edilir.

İçeriğinde A, C, E, B2 ve B1 vitaminleri, potasyum, kalsiyum, demir, fosfor ve magnezyum gibi minerallerle üzüm, antioksidan özellikler taşır. Anti-kanserojen etkisi de vardır. Üzüm çekirdeği de antioksidan fenolik bileşenler içerir. Kurutulmuş üzüm, protein ve karbonhidrat bakımından zengin olduğu gibi kalsiyum, fosfat, demir ve vitaminlerce de zengindir.

Üzüm düşük oranda yağ ve protein içerir. İçeriği sayesinde bedensel gelişimde yaşanan sorunların giderilmesinde, saç ve cilt iltihaplarında oldukça faydalıdır. Karaciğer hastalıklarına, böbrek rahatsızlıklarına, madensel tuz eksikliğine, ateşli hastalıklara iyi gelir. Üzüm kalorisi yüksek bir meyvedir ancak düşük yağ oranına sahiptir ve protein oranı düşüktür.

Antioksidan ve demir bakımından zengin olan üzüm, vücut yorgunluğunu giderir ve unutkanlığa iyi gelir. Alınan C vitamininin etkisini de artırır. Kan yapıcı etkisi olan üzüm, kansızlık çekenler için iyi bir alternatiftir. Hazmı kolaylaştırır ve kabızlığa iyi gelir. Stresin azaltılmasına da yardımcı olur.

Kalp ve damar sağlığında üzüm, uzmanların tavsiye ettiği bir besindir. Kalp krizi riskini azaltır. Kolesterol yüksekliği olanların üzümle kolesterolü dengelemesi mümkündür. İyi kolesterolü yükseltirken, kötü kolesterolü düşürür. Damar yapısını güçlendirir ve damar sertliğini önler. Ayrıca yüksek tansiyona da iyi gelir.

Üzümün içeriğindeki maddeler kan sulandırmada ve kan akımının hızlanmasında etkilidir. Gözdeki kılcal damarların güçlenmesini sağlayarak, gözdeki saydam tabakanın sağlığını korur. Dolayısıyla ileri yaşların sorunu olan kataraktı önlemede üzümün faydası çoktur.

Üzüm, cildin yaşlanmasını önler, vücuttaki alkol ve sigaranın etkilerini azaltır, beyin hücrelerinin korunmasına yardımcı olur, kanseri önlemede etkilidir, potasyum içeriğiyle ödemin azaltılmasına yardımcı olur, romatizmaya engel olur ve felce karşı koruyucudur. Ayrıca saçların daha hızlı uzamasını sağlar.